มอเตอไรเซชัน 30 ปี ที่ต้องรู้จัก

เปรียบเทียบยอดจำหน่ายรถยนต์ประจำเดือนกรกฎาคม 2022/2021

ตลาดโดยรวม +22.1 % รถยนต์นั่ง +15.0 % รถกิจกรรมกลางแจ้ง (SUV) +57.5 % กระบะ 1 ตัน +22.4 % รถเพื่อการพาณิชย์ +7.0 %

เปรียบเทียบยอดจำหน่ายรถยนต์ประจำเดือนมกราคม-กรกฎาคม 2022/2021

ตลาดโดยรวม +15.4 % รถยนต์นั่ง +13.2 % รถกิจกรรมกลางแจ้ง (SUV) +20.3 % กระบะ 1 ตัน +16.5 % รถเพื่อการพาณิชย์ +9.8 % ครั้งหนึ่งราวปี 2535 ประเทศไทยได้ต้อนรับกับศัพท์ใหม่ในวงการตลาดรถยนต์คำหนึ่ง นั่นคือ คำว่า มอเตอไรเซชัน (Motorization) หรือยุคที่ผู้บริโภคสามารถเข้าถึง และเป็นเจ้าของรถยนต์ได้ง่าย สภาพแวดล้อมของผู้บริโภคในขณะนั้น ตลาดมีความต้องการซื้อรถจำนวนมากจากคนกลุ่มใหญ่แต่รถยนต์ที่วางขายอยู่มีราคาสูงเกินกว่าผู้บริโภคกลุ่มใหญ่จะเข้าถึงได้ ตัวเลือกในตลาดรถนำเสนอแต่ผลิตภัณฑ์ที่มีราคาสูง ทำให้กลุ่มคนรากหญ้าซึ่งเป็นคนส่วนใหญ่ต้องเก็บเงินเป็นเวลานาน กว่าจะได้เป็นเจ้าของรถยนต์คันแรกในชีวิต ในขณะที่เศรษฐกิจของไทยในช่วงนั้นถือว่าเติบโตขึ้น แต่ชัพพลาย หรือความสามารถในการผลิตรถของโรงงานต่างๆ ไม่มีการขยาย แต่ละปีจึงมีปริมาณการผลิตรถไม่เพียงพอต่อความต้องการของคนซื้อ ก่อให้เกิดธุรกิจใหม่ คือ การซื้อ-ขายใบจอง สร้างความวุ่นวายสับสนไปทั่ว จนกระทั่งยักษ์ใหญ่อย่าง TOYOTA (โตโยตา) เห็นปรากฏการณ์เหล่านี้ จากประสบการณ์ที่เคยเกิดขึ้นมาแล้วในตลาดรถของญี่ปุ่น TOYOTA จึงตัดสินใจปรับกลยุทธ์ด้วยการเปิดตัวรถเก๋งที่ผลิตด้วยต้นทุนต่ำ ภายใต้ชื่อโครงการรถ AFC (AFFORDABLE FAMILY CAR) นั่นคือ TOYOTA รุ่น SOLUNA (โซลูนา) รถเก๋ง 4 ประตู เครื่องยนต์ 1.5 ลิตร แบบที่คุณภาพผลิตด้วยวัสดุต้นทุนต่ำ มีสิ่งอำนวยความสะดวกเท่าที่จำเป็น TOYOTA ต้องการนำเสนอรถยนต์สำหรับกลุ่มลูกค้าเป้าหมายวงกว้าง หรือตลาดระดับล่าง โดยใช้ราคาเป็นอาวุธหลัก ส่งผลให้ SOLUNA จำหน่ายในราคาเริ่มต้นเพียง 327,000 บาท (ราคาไม่รวมแอร์ 21,000 บาท) นั่นคือ การเริ่มต้นของยุคมอเตอไรเซชัน ในไทย ซึ่งเกิดหลังจากตลาดเจริญแล้วอย่างญี่ปุ่นถึง 30 ปี เมื่อรถยนต์ราคาต่ำลง ใครๆ ก็เป็นเจ้าของรถยนต์ได้ จาก SOLUNA ก็มีค่าย HONDA เปิดตลาดรถราคาประหยัดเช่นกัน โดยแนะนำ CITY รถเก๋งซีดาน 4 ประตู ในแนวคิดเดียวกัน เมืองไทยในปี 2535-2539 เป็นยุคเริ่มต้นของมอเตอไรเซชัน ที่ทำให้คนไทยมีรถเกือบทุกบ้าน และต่อมากลายเป็นคนไทยมีรถบ้านละหลายคัน นับจากการบุกเบิกตลาดรถต้นทุนต่ำเป็นเวลา 30 ปีพอดี ในปี 2565 ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี สงครามระหว่างรัสเซีย และยูเครน การระบาดของ COVID-19 การเข้าสู่ตลาดของรถยนต์ไฟฟ้า(BEV) ในช่วง 2-3 ปี ผลิตภัณฑ์ส่วนใหญ่ของ BEV ยังมุ่งทำตลาดระดับบน รถยนต์ BEV ยังมีส่วนแบ่งตลาดต่ำเมื่อเทียบกับรถสันดาปภายใน (ICE) เนื่องจากอยู่ในช่วงแนะนำสินค้าเข้าสู่ตลาด (INTRODUCTION STAGE) และเป็นตลาดเฉพาะกลุ่ม (NICHE MARKET) สำหรับผู้มีกำลังซื้อสูง อย่างไรก็ตาม มีโอกาสที่จะเกิดปรากฏการณ์ BEV มอเตอไรเซชัน หรือยุคที่ผู้บริโภคสามารถเข้าถึง และเป็นเจ้าของรถยนต์ไฟฟ้าได้ง่ายดายยิ่งขึ้น นั่นคือ การเปิดตัวรถ BEV ในระดับราคา 5 แสนบาท ในช่วงเดือนสิงหาคม ที่ผ่านมาของบริษัทเกิดใหม่ในไทย 2-3 แห่ง แต่สภาพแวดล้อมตลาดที่มีความแตกต่างกันระหว่างยุคมอเตอไรเซชันของเครื่อง ICE กับโอกาสเกิด BEV มอเตอไรเซชัน นั้นน่าจะต่างกันมาก ยุคเดิมผลักดันโดย 2 เจ้าตลาดยักษ์ใหญ่ อย่าง TOYOTA และ HONDA สภาพเศรษฐกิจในยุคนั้นกำลังเจริญเติบโต ตลาดมีกำลังซื้อสูง สัดส่วนประชากรต่อรถของไทยยังต่ำ ระบบโครงสร้างของถนน และการจราจรเริ่มพัฒนา รองรับการใช้งานของรถยนต์นั่งส่วนบุคคล แต่การที่ BEV มอเตอไรเซชัน มีรถ BEV ราคาต่ำให้เข้าถึงเพียงปัจจัยเดียว ยังขาด ยังไม่พอ องค์ประกอบเสริมที่ยังไม่สมบูรณ์ เช่น การที่ผลิตภัณฑ์ BEV ราคาต่ำ ถูกจำหน่ายโดยผู้ผลิตหน้าใหม่ตลาดยังขาดความมั่นใจในตัวผู้ขายเอง ในขณะที่เทคโนโลยีของรถ BEV ต้องการระบบสาธารณูปโภคพื้นฐานรองรับ ทั้งที่จอดรถรอชาร์จ จุดบริการชาร์จไฟ นอกจากนี้ ความรู้ความเข้าใจพื้นฐานเกี่ยวกับรถยนต์ไฟฟ้าของตลาดระดับยังมีไม่มาก ประกอบกับเงื่อนไขทางด้านเศรษฐกิจ กำลังซื้อที่ลดลงต่อเนื่อง จากผลกระทบรุนแรงของ COVID-19 ภาวะสงครามในยุโรป รวมถึงอัตราเงินเฟื้อ และภาระหนี้สินครัวเรือน การเป็น “แขกหน้าใหม่” ในตลาดของรถ BEV ราคาต่ำ จึงต้องใช้เวลา อย่างไรก็ตาม เมื่อทุกอย่างพร้อม วันข้างหน้า ตลาดรถเมืองไทยอาจเป็นประเทศแรกในโลกที่เกิดสภาวะ BEV มอเตอไรเซชันก็ได้ใครจะไปรู้