ชิมกาแฟรสเลิศ ที่ดอยผาฮี้ สัมผัสชีวิตดี๊ดี ของชาวอาข่า

ใกล้ปีใหม่แล้ว หลายคนคงอยากไปพักผ่อนต่างจังหวัด สูดอากาศบริสุทธิ์ให้ชุ่มฉ่ำใจ "ชีวิตอิสระ" ฉบับนี้ ขอแนะนำ "ดอยผาฮี้" แหล่งปลูกกาแฟชั้นดีของ จ. เชียงราย ที่ตั้งอยู่บนเทือกเขานางนอน ที่เหล่านักฟุตบอลเยาวชนทีมหมูป่าไปติดอยู่ในถ้ำหลวงนั่นแหละ ที่นี่นอกจากจะได้ชิมกาแฟรสเลิศแบบไม่อั้นแล้ว วิวทิวทัศน์ก็สวยงาม แถมอากาศดีมากอีกด้วย

พิชิตเขาสูง กับ มาซดา ซีเอกซ์-5

 

• มาซดา ซีเอกซ์-5 ให้กําลังดี ขึ้น/ลงเขาสบาย

  การเดินทางครั้งนี้ ผมถือโอกาสทดสอบรถ มาซดา ซีเอกซ์-5 ระยะทางไกลไปในตัว เพราะได้ยินชื่อเสียงมานานเรื่องความประหยัด และสมรรถนะ   เราขับรถขึ้นเหนือแบบยาวๆ ตามทางหลวงหมายเลข 1 ผ่าน จ. ชัยนาท, กำแพงเพชร, ลำปาง, พะเยา จนถึงเชียงราย และต่ออีกนิดไปยัง อ. แม่สาย สุดชายแดนไทยทางตอนเหนือ เมื่อผ่านวนอุทยานถ้ำหลวง-ขุนน้ำนางนอนแล้ว ให้เตรียมเลี้ยวซ้ายขึ้นดอยผาหมี จากดอยผาหมีไต่ระดับความสูงต่อไปอีก 7 กม. ก็จะถึงดอยผาฮี้ เส้นทางช่วงนี้แคบและลาดชัน ถ้ามีรถสวนมาต้องใช้ความระมัดระวังเป็นพิเศษ แต่ ซีเอกซ์-5 ของเราก็โชว์ความคล่องตัว ระบบกันไถล และแรงบิดที่ดี ทำให้ผ่านทางหินที่สุดอย่างง่ายดาย รวมระยะทางทั้งหมดจากกรุงเทพฯ ประมาณ 900 กม. ใช้เวลาเดินทางราว 11 ชม.   ต้องยอมรับเลยว่า รถคันนี้ให้สมรรถนะและความประหยัดสมคำเล่าลือ เพราะตลอดทั้งทริพอัตราสิ้นเปลืองเฉลี่ยอยู่ที่ 13.9 กม./ลิตรเท่านั้น ช่วงล่างที่ถูกเซทใหม่ให้มีความนุ่มนวลกว่ารุ่นเก่าอย่างเห็นได้ชัด เครื่องยนต์ดีเซลขนาด 2.2 ลิตร 175 แรงม้า ตอบสนองการใช้งานอย่างเหลือเฟือ รวมถึงออพชันพิเศษที่ใส่เข้ามา เช่น ครูสคอนทโรลที่แปรผันความเร็วตามคันหน้า หรือระบบควบคุมทิศทางเมื่อออกนอกเลน ช่วยให้ผู้ขับรู้สึกผ่อนคลาย ขับทางไกลสบายขึ้นเยอะ    

ดอยผาฮี้ แหล่งปลูกกาแฟชั้นดีบนดอยสูง

 

• หมู่บ้านผาฮี้ ตั้งอยู่แนวตะเข็บชายแดนไทย-เมียนมาร์ มีประชากร 540 คน 29 หลังคาเรือน ปลูกกาแฟเป็นอาชีพหลัก

  ดอยผาฮี้ คือ ที่ตั้งของชุมชนชาวไทยภูเขาเผ่าอาข่า ที่ยังคงรักษาขนบธรรมเนียมแบบดั้งเดิมอย่างเหนียวแน่น และยังเป็นแหล่งเพาะปลูกกาแฟชั้นดีของจังหวัดเชียงราย ที่ได้รับการยอมรับถึงคุณภาพของเมล็ดกาแฟพันธุ์อราบิกาคุณภาพสูง และส่งออกทั้งภายในประเทศ และต่างประเทศ   ไม่เพียงชื่อเสียงด้านกาแฟเท่านั้น เรื่องความสวยงามของวิวทิวทัศน์รอบๆ หมู่บ้านก็ไม่เป็นรองใคร เนื่องจากมีพื้นที่อยู่บนดอยสูง โดยมีเทือกเขานางนอนล้อมรอบหมู่บ้านเอาไว้ ไม่ว่าจะมองมุมไหนก็สวยงามแปลกตา   นอกจากนี้ ยังมีร้านกาแฟผาฮี้ ให้นักท่องเที่ยวได้ดื่ม พร้อมชมทิวทัศน์ภูเขาสูงอย่างเพลิดเพลิน รวมถึงมีโฮมสเตย์ให้พักผ่อนในราคาหลักร้อยเท่านั้น    

กาแฟผาฮี้ การันตีรางวัลชนะเลิศ

 

• เมล็ดกาแฟ หลังผ่านกรรมวิธีแบบต่างๆ

  สำหรับคอกาแฟพันธุ์แท้ คงเคยได้ยินชื่อเสียงของ "กาแฟผาฮี้" กันมาบ้าง เพราะเป็นกาแฟไทยภูเขาคุณภาพคับแก้ว มีรางวัลชนะเลิศจากเวทีประกวดเมล็ดกาแฟพันธุ์อราบิกา จากมหกรรมพืชสวนโลก ปี 2554 เป็นเครื่องยืนยัน   ก่อนจะมาเป็นกาแฟชั้นเลิศแบบนี้ ในอดีตชาวอาข่าบ้านผาฮี้มีอาชีพหลัก คือ ถางป่าเพื่อปลูกฝิ่น เนื่องจากมีพื้นที่อยู่แนวตะเข็บชายแดนไทย-เมียนมาร์ แต่ด้วยพระราชปณิธานของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี "สมเด็จย่า" ที่ต้องการส่งเสริมให้ชาวบ้านเลิกปลูกฝิ่น และไม่ตัดไม้ทำลายป่า โครงการพัฒนาดอยตุงจึงเข้ามาที่หมู่บ้านในปี 2531 และสอนให้เรียนรู้วิธีอยู่ร่วมกับป่าอย่างยั่งยืน โดยสนับสนุนให้ชาวบ้านหันมาปลูกกาแฟพันธุ์อราบิกา ซึ่งได้ผลดีในภูมิประเทศภูเขาสูง ที่ระดับความสูง 1,200-1,400 ม. เหนือระดับน้ำทะเล จนกลายเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่สร้างรายได้เป็นกอบเป็นกำให้กับชาวบ้านเผ่าอาข่าบ้านผาฮี้ จนปัจจุบันทุกครัวเรือนหันมาปลูกกาแฟเป็นอาชีพหลัก โดยชูสโลแกน "ปลูกกาแฟดีกว่าปลูกฝิ่น"  

• ผู้ใหญ่อรัญ พรจิไพศาล กําลังคั่วกาแฟให้เราลิ้มรส

  ผมได้พบกับผู้ใหญ่อรัญ พรจิไพศาล เจ้าของร้านกาแฟผาฮี้ และโฮมสเตย์กาแฟผาฮี้ รวมถึงเป็นผู้ใหญ่บ้านผาฮี้ ท่านเล่าว่า กาแฟผาฮี้ เป็นกาแฟที่ปลูกบนป่าดอยตุง ที่อยู่เหนือระดับน้ำทะเลประมาณ 1,200 ม. ทำให้ได้กาแฟพันธุ์อราบิกาเมล็ดใหญ่ และรสชาติเยี่ยม การปลูกกาแฟของที่นี่จะปลูกกับต้นไม้ใหญ่ เน้นให้คนอยู่ร่วมกับป่า ไม่ทำลายต้นไม้ การเก็บกาแฟทุกเมล็ดต้องคัดสรรด้วยมือทุกครั้ง และเลือกเมล็ดที่สุกงอมแล้วเท่านั้น   กระบวนการผลิตทุกขั้นตอนมีความพิถีพิถัน ทำให้ได้กาแฟที่มีความหอมที่โดดเด่น เข้มข้น และนุ่มนวล มีรสหอมหวานคล้ายผลไม้ อันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของกาแฟผาฮี้

• จิบกาแฟร้อนๆ กับบรรยากาศยามเช้า เป็นอะไรที่ฟินสุดๆ

 

• กาแฟดอยผาฮี้ ถูกจัดให้เป็นกาแฟคุณภาพดี มีความหอม นุ่มนวล คอกาแฟห้ามพลาด

  ผู้ใหญ่ยังบอกอีกว่า เราต้องการให้นักท่องเที่ยวได้ชิมรสชาติกาแฟผาฮี้อย่างเต็มที่ นักท่องเที่ยวทุกคนที่มาพักที่โฮมสเตย์กาแฟผาฮี้ สามารถสั่งกาแฟอะไรแบบใดก็ได้ ทั้งร้อนหรือเย็นได้แบบฟรีๆ แถมยังมีมุมนั่งเล่นเก๋ๆ ชมวิวห้อยขา จิบกาแฟ ถ่ายรูปแบบจุใจ ที่สำคัญยังมีชุดชาวไทยภูเขาเผ่าอาข่าให้ใส่ถ่ายรูปอีกด้วย    

ชมวิถีชีวิตยามเช้า พิธีเชิดชูรองหัวหน้าเผ่า

 

• สายหมอกยามเช้าที่ดอยผาฮี้ จะเข้ามาทักทายเสมอ

  ใครมานอนพักที่ดอยผาฮี้ อยากแนะนำให้ตื่นแต่เช้า เพราะนอกจากจะได้ชมพระอาทิตย์ขึ้น รวมถึงทะเลหมอกที่สวยงามแล้ว ถ้ามาช่วงเวลาที่มีพิธีกรรม จะได้เห็นประเพณีความเชื่อต่างๆ ของชาวบ้านที่หาดูได้ยาก  

• การเล่นโล้ชิงช้า และไม้กระดกยังมีให้เห็น

  ชาวอาข่าที่นี่ยังคงอนุรักษ์ประเพณีความเชื่อต่างๆ ไว้เป็นอย่างดี พวกเขายังคงนับถือผี หรือบรรพบุรุษดั้งเดิมเอาไว้ ปีๆ หนึ่งจะจัดพิธีกรรม 12 ครั้ง เพื่อเซ่นไหว้บรรพบุรุษ เช่น ประเพณีโล้ชิงช้า หรือประเพณีปีใหม่ลูกข่าง  

• ถ้ามาวันที่มีพิธีกรรม จะพบเห็นชาวบ้านแต่งกายเต็มยศ โดยเฉพาะสุภาพสตรี

 

• หมวกถูกประดับด้วยโลหะ และลูกปัด ดูสวยงาม

 

• ด้านหลังสะพายตะกร้า ภายในมีน้ําเต้าเอาไว้ใส่น้ำ

 

• หลังตักน้ำศักดิ์สิทธิ์ ต้องทําความสะอาดทุกครั้ง

  ผมโชคดีที่เช้าวันนี้ได้มีโอกาสเห็นพิธีกรรมแสดงความเคารพของรองหัวหน้าเผ่า ในตอนเช้าจะมีผู้หญิงชาวเผ่า แต่งกายชุดไทยภูเขาเผ่าอาข่าเต็มยศ มารวมตัวกันที่บ้านผู้นำชุมชน เพื่อรอเดินเรียงแถวไปตักน้ำที่บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ท้ายหมู่บ้าน แต่ละคนจะแบกตะกร้าที่สานจากไม้ไผ่ ภายในมีน้ำเต้าอยู่ 2-3 ลูก เพื่อใช้บรรจุน้ำศักดิ์สิทธิ์   ผมแอบเดินตามไปห่างๆ หวังได้เห็นบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ของหมู่บ้าน แต่ก็โดนผู้ใหญ่ห้ามไว้เสียก่อน เพราะชาวบ้านเขาไม่อยากให้คนนอกที่ไม่ใช่คนในเผ่าเข้าไป เนื่องจากเกรงว่าจะไปทำอะไรที่ผิดผี   หลังจากได้น้ำศักดิ์สิทธิ์แล้ว ทุกคนก็แยกกันไปทำพิธีกรรมที่บ้านใครบ้านมัน ด้วยการบูชาและเซ่นไหว้ พอสายๆ ก็เสร็จพิธี  

• ประตูผี สิ่งปกป้องความชั่วร้ายจากภายนอก

 

• หญิงชาวเผ่าจะนัดรวมตัว แล้วเดินไปด้วยกัน

  ชาวเขาเผ่าอาข่าในประเทศไทยมีด้วยกันอยู่หลายที่ แต่ส่วนใหญ่เปลี่ยนไปนับถือศาสนาคริสต์กันหมด มีเพียงชาวอาข่าบ้านผาฮี้เท่านั้น ที่ยังคงนับถือผี หรือบรรพบุรุษอยู่ ใครที่มีโอกาสได้มาเที่ยวบ้านผาฮี้ จะได้เห็นสถานที่สำคัญต่างๆ ที่เป็นความเชื่อของคนในหมู่บ้าน เช่น บ้านหมอผีประจำหมู่บ้าน (ทำหน้าที่ปัดรังควานเรื่องที่ไม่ดี) บ้านผู้นำชุมชน (เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจของคนในหมู่บ้าน) ประตูผี (ใครลอดผ่านประตูผีจะรอดพ้นจากสิ่งชั่วร้าย) และความเชื่อต่างๆ อีกมากมาย สำหรับผมมันมีเสน่ห์และทรงคุณค่าอย่างบอกไม่ถูก    

สักการะพระธาตุดอยช้างมูบ และพระธาตุดอยตุง

 

• พระธาตุดอยช้างมูบ

  ขากลับถ้ามีเวลาพอให้ขับรถไปสักการะพระธาตุดอยช้างมูบ และพระธาตุดอยตุง เสียหน่อย เนื่องจากอยู่ไม่ไกลกับดอยผาฮี้   พระธาตุดอยช้างมูบ ถ้ามาจากบ้านผาฮี้จะถึงก่อน ตั้งอยู่ริมถนนสายพระธาตุดอยตุง ห่างจากทางแยกวัดน้อยดอยตุง ประมาณ 4 กม. พระสถูปช้างมูบเป็นเจดีย์ขนาดเล็ก ตั้งอยู่บนก้อนหินขนาดใหญ่ ที่มีลักษณะเหมือนช้างหมอบอยู่ สภาพโดยรอบเป็นต้นโพธิ์ใหญ่ มีความสวยงาม สามารถจอดรถและสักการะได้แบบสบายๆ  

• พระธาตุดอยตุง

  ถัดไปอีกไม่ไกลเป็นที่ตั้ง "พระธาตุดอยตุง" ปูชนียสถานสำคัญของจังหวัดเชียงราย พระธาตดอยตุง เป็นพระธาตุประจำคนเกิดปีกุน ประดิษฐานอยู่บนยอดดอยตุง สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 2,000 ม. องค์พระบรมธาตุเจดีย์ มีอยู่ด้วยกัน 2 องค์ ภายในประดิษฐานพระบรมธาตุส่วนไหปลาร้า และพระธาตุย่อยของพระพุทธเจ้า    

แผนที่

     

ที่กิน

ถ้าใครมาเที่ยวดอยผาฮี้ แนะนำให้รับประทานอาหารพื้นบ้านของชาวอาข่า ผมเลือก "ร้านกาแฟผาฮี้" เพราะนอกจากได้ชิมกาแฟชั้นเลิศแล้ว ยังมีอาหารพื้นบ้านของเผ่าอาข่าให้เลือกรับประทานกันอีกด้วย อาหารที่นี่จะถูกจัดเป็นเซทๆ เริ่มที่ ผัดยอดมะระหวาน, ไข่เจียว, ผัดหมูรากชู, ต้มหัวปลี, มะเขือขม และน้ำพริกถั่วเน่าอาข่า ผมเพิ่งกินอาหารอาข่าครั้งแรก รสชาติโดยรวมไม่จัดจ้าน แต่กลมกล่อมเข้ากันได้ดี ไม่นานอาหารก็หมดโดยไม่รู้ตัว    

ที่นอน

    ปัจจุบัน ดอยผาฮี้ เริ่มมีที่พักแบบโฮมสเตย์ให้บริการกันบ้างแล้ว ผมเลือกพักที่ "ผาฮี้โฮมสเตย์" เนื่องจากตั้งอยู่ที่จุดสูงสุดของหมู่บ้าน จึงเป็นวิวที่สวยที่สุดเช่นกัน เวลากลางคืนสามารถมองเห็นตัวเมืองเชียงรายได้ สิ่งอำนวยความสะดวกมีเฉพาะเครื่องทำน้ำอุ่นแบบใช้แกส และพัดลม ไม่มีแอร์ แต่ก็ไม่จำเป็น เพราะเวลากลางคืนที่นี่อากาศเย็น แค่นอนฟังเสียงของธรรมชาติก็เพลิดเพลินที่สุดแล้ว ราคาที่พักคิดเป็นรายคน คนละ 750 บาท รวมอาหาร 2 มื้อ และกาแฟไม่อั้น    

ขอขอบคุณ

    บริษัท มาสด้า เซลส์ (ประเทศไทย) จำกัด ที่เอื้อเฟื้อพาหนะในการเดินทาง