เริ่มคิดก่อนเลิกใช้ เบนซิน 95

ประเทศไทย ต้องพึ่งพาการนำเข้าน้ำมันจากต่างประเทศเป็นหลักดังนั้นเมื่อราคาน้ำมันในตลาดโลกปรับตัวสูงขึ้นตั้งแต่ปลายปี 2546 แต่รัฐบาล โดยกระทรวงพลังงานก็ยังคงตรึงราคาภายในประเทศไว้ ทำให้เกิดหนี้สะสมในกองทุนน้ำมันสูงถึงหลายหมื่นล้านบาท ที่สุดกระทรวงพลังงานประกาศยกเลิกการตรึงราคาน้ำมันเบนซิน ออคเทน 95 และ 91 กลับสู่ระบบราคาลอยตัวตามตลาดโลก ตั้งแต่วันที่ 21 ตค. 2547 หลังจากนั้นราคาขายปลีกน้ำมันก็ทยอยขึ้นราคาเป็นระยะ ส่วนการผลิตและส่งเสริมการใช้แกสโซฮอลก็เกิดขึ้นในระยะเวลาใกล้เคียงกัน โดยมีเป้าหมายชัดเจนว่าตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2550 จะยกเลิกเบนซิน 95 ให้ใช้ แกสโซฮอล 95 แทน พร้อมทั้งเร่งขยายสถานีบริการจาก 730 แห่ง เป็น 4,000 แห่ง ส่งเสริมการใช้น้ำมันแกสโซฮอล ให้ได้ถึง 4 ล้านลิตร หรือประมาณร้อยละ 50 ของน้ำมันเบนซิน 95 และในปี 2551 ส่งเสริมให้มีการใช้ น้ำมันแกสโซฮอล 91 และ 95 ทั่วประเทศ โดยปรับราคาน้ำมันแกสโซฮอล 95 ให้มีส่วนต่างจากน้ำมันเบนซิน ออคเทน 95 ลิตรละ 1.50 บาท จากเดิมที่มีส่วนต่างเพียง 75 สตางค์ อย่างไรก็ตาม ความต้องการเอธานอลได้เพิ่มขึ้นตามปริมาณการใช้แกสโซฮอล ในขณะที่โรงงานผลิตเอธานอลที่ได้รับอนุญาตทั้งหมด 24 ราย ปัจจุบันดำเนินการผลิตเพียง 5 ราย มีกำลังการผลิตรวม 550,000 ลิตร/วัน หนำซ้ำยังต้องเผชิญกับการขาดแคลนวัตถุดิบ เนื่องจากปัญหาภัยแล้ง เป็นเหตุให้โรงงานต้องหยุดการผลิตเป็นระยะๆ ซึ่งรัฐบาลได้แก้ไขด้วยการนำเข้าเอธานอลจากต่างประเทศ ทำให้ต้นทุนการผลิตแกสโซฮอลสูงขึ้น กลายเป็นปัญหาและอุปสรรคสำคัญต่อการไปถึงเป้าหมายในปี 2550 "ฟอร์มูลา" สำรวจความพร้อมและสถานการณ์ล่าสุดของการผลิตและจำหน่าย แกสโซฮอล ของบริษัทน้ำมันยักษ์ใหญ่ในเมืองไทย   สถานการณ์บริษัทน้ำมัน   บางจากปิโตรเลียม ฯ มนูญ ศิริวรรณ รักษาการรองกรรมการผู้จัดการใหญ่ สายงานด้านธุรกิจการตลาด บริษัทบางจากปิโตรเลียม จำกัด (มหาชน) "การที่รัฐบาลประกาศยกเลิกการใช้น้ำมันเบนซิน 95 ในวันที่ 1 มกราคม 2550 บางจาก ฯ มีการเตรียมความพร้อมล่วงหน้า 2 ปีมาแล้ว ขณะนี้ได้เริ่มยกเลิกการจำหน่ายน้ำมันเบนซิน 95 ในเขตกรุงเทพ ฯ และปริมณฑล และกำลังดำเนินการในเขตต่างจังหวัด โดยตามแผนงานจะเสร็จสิ้นในกลางปีนี้ แต่ก็อาจมีบ้างเล็กน้อยในสถานีบริการบางแห่ง คาดว่าจะไม่มีปัญหาในการยกเลิกใช้ตามกำหนด ส่วนปัญหาเรื่องของเอธานอล เป็นปัญหาร่วมกันของอุตสาหกรรม เนื่องจากโรงงานที่ผลิตเอธานอลมีจำกัด มีการผลิตเพียง 4-5 โรงงานเท่านั้น และบางโรงงานประสบปัญหาเรื่องวัตถุดิบการผลิตจนต้องปิดตัวชั่วคราว ในระยะสั้นอาจประสบปัญหาขาดแคลนบ้าง ทำให้รัฐบาลไม่ได้กำหนดขยายการจำหน่าย แกสโซฮอล อย่างเต็มที่ แต่ภายในครึ่งปีหลังจะมีโรงงานผลิตเอธานอลเพิ่มขึ้นอีก เมื่อถึงเวลานั้นกำลังการผลิตเอธานอลก็จะเพียงพอ สำหรับบางจาก ฯ ได้เตรียมความพร้อมล่วงหน้า ด้วยการสตอคเอธานอล ประมาณ 2 เดือน ซึ่งจะเพียงพอกับการจำหน่าย พร้อมกันนี้ได้มีการเซ็นสัญญากับผู้ผลิตเอธานอลเพิ่มขึ้น จากเดิมซื้อเพียง 1-2 แห่ง เพิ่มเป็น 4-5 แห่ง เพื่อประกันว่าจะมีเอธานอลเพียงพอ ปัจจุบัน บางจาก ฯ มีการจำหน่ายน้ำมันแกสโซฮอล 95 ทั่วประเทศประมาณ 30 ล้านลิตร/เดือน ใช้เอธานอลประมาณ 3 ล้านลิตร ถ้าเลิกจำหน่ายเบนซิน 95 ปริมาณการใช้ แกสโซฮอลจะเพิ่มขึ้นเป็น 35 ล้านลิตร แต่จะมีความต้องการเอธานอลเพิ่มขึ้นอีกเพียง 5 แสนลิตร จาก 3 ล้านลิตร เป็น 3.5 ล้านลิตร ราคาเอธานอลต่างประเทศจะถูกกว่าในประเทศแต่ไม่มากนัก โดยล่าสุดในประเทศราคาลิตรละ 23 บาท ต่างประเทศประมาณ 20-21 บาท ถ้าเปิดให้นำเข้าก็จะทำให้มีราคาถูกลง แต่การนำเข้าเอธานอลไม่เกิดผลดีต่อประเทศ เพราะจะสูญเสียเงินตราต่างประเทศ ไม่ตอบสนองนโยบายการประหยัด ที่รณรงค์ให้มาใช้น้ำมันแกสโซฮอล ทำให้โรงงานผลิตในประเทศไม่ผลิต เพราะเห็นว่ามีการนำเข้าอยู่ ขณะเดียวกันรัฐบาลช่วยเหลือเรื่องราคาเอธานอลที่สูงขึ้นด้วยการลดภาษีนำเข้ากองทุนแกสโซฮอลทำให้จำหน่ายในราคาส่วนต่าง 1.50 บาทได้ ถึงแม้ว่าราคาเอธานอลจะเพิ่มขึ้นถึง 4 บาท/ลิตร ปกติจะต้องเสียภาษี 94 สตางค์/ลิตร แต่รัฐบาลลดให้ 40 สตางค์ เป็นการชั่วคราว แต่หากมีโรงงานผลิตเอธานอลเพิ่มขึ้น ก็จะทำให้ราคาถูกลงเนื่องจากมีการแข่งขันกัน อย่างไรก็ตามถ้าภายในครึ่งปีหลังโรงงานผลิตเอธานอลไม่เปิดตามแผนงานก็อาจจะเกิดผลกระทบต่อแผนการขยายการจำหน่ายแกสโซฮอล และนโยบายการยกเลิกการจำหน่ายเบนซิน 95 สำหรับบางจาก ฯ จะเดินหน้าต่อไป แต่เท่าที่ทราบกระทรวงพลังงานไม่มีนโยบายการเลื่อน ปัจจุบันบางจาก ฯ มีสถานีบริการน้ำมันมาตรฐาน 650 สถานี และสถานีบริการเกษตรกรและสหกรณ์อีก 550 สถานี โดยสถานีบริการแกสโซฮอล 95 ปัจจุบันขยายเต็มพื้นที่แล้ว ยกเว้นภาคใต้ ซึ่งจะมีการขยายเพิ่มอีก 30 สถานี ส่วนแกสโซฮอล 91 จำหน่ายเพียงบริษัทเดียว ซึ่งเริ่มมีในกรุงเทพ ฯ และปริมณฑลเท่านั้น หากสถานการณ์ของเอธานอลคลี่คลายอย่างชัดเจน บางจาก ฯ ก็จะขยายการจำหน่ายน้ำมันแกสโซฮอล 91 สู่ตลาดต่างจังหวัด ความมั่นใจของผู้บริโภคปัจจุบันมีเพิ่มขึ้น ทุกคนยอมรับว่าแกสโซฮอล แทนเบนซินได้แต่ยังมีบ้างที่ยังไม่มั่นใจว่าใช้แล้วจะมีปัญหากับเครื่องยนต์หรือไม่ ยกเว้นรถยุโรป และรถที่มีสมรรถนะสูง แต่เมื่อถึงปี 2550 รถเหล่านี้จะต้องหันมาใช้ ขณะเดียวกันบริษัทน้ำมัน และบริษัทรถยนต์ ได้รณรงค์แกสโซฮอล เรื่องการพัฒนาคุณภาพเพิ่มขึ้น ซึ่งคนที่ไม่ได้ใช้แกสโซฮอล เป็นคนส่วนน้อย และจากที่บางจาก ฯ จำหน่ายน้ำมันแกสโซฮอล จนถึงปัจจุบันยังไม่มีผู้ใช้รถรายใดที่ใช้น้ำมันแกสโซฮอล แล้วเกิดความเสียหายร้ายแรงขนาดต้องเคลมกับบริษัท หรือผู้ผลิตรถยนต์ ปัญหาส่วนใหญ่ที่พบจะเป็นเรื่องไส้กรองอุดตัน เครื่องเดินไม่เรียบในครั้งแรก เพราะแกสโซฮอลจะไปล้างสิ่งสกปรกในท่อทางเดินน้ำมัน พอเปลี่ยนไส้กรองและใช้อย่างต่อเนื่องปัญหาก็หมดไป สำหรับรถเก่าที่ผู้ผลิตรถยนต์ไม่มีการรับประกันว่าสามารถใช้น้ำมันแกสโซฮอลได้นั้น บางจาก ฯได้ทำการทดลองว่าการไม่ประกัน ไม่ใช่ใช้ไม่ได้ เพราะปัจจุบันมีรถเก่าที่ใช้คาร์บูเรเตอร์มาใช้น้ำมันแกสโซฮอลแล้วพบว่าไม่มีผลต่อเครื่องยนต์ ซึ่งความจริงแล้วใช้ไม่ได้เพียงแต่ว่าเป็นรถเก่าผู้ผลิตรถยนต์ไม่สามารถรับประกันต่อชิ้นส่วนได้ เพราะเป็นชิ้นส่วนเก่า ส่วนใหญ่การสึกหรอเป็นเรื่องของสภาพ ความเข้าใจจึงคิดว่าใช้ไม่ได้แต่ความจริงแล้วใช้ได้"   คาลเท็กซ์ ฯ อเนก ลาวัณย์ประเสริฐ ผู้จัดการธุรกิจค้าปลีก บริษัท น้ำมันคาลเท็กซ์ (ไทย) จำกัด "คาลเท็กซ์ ฯ เตรียมพร้อมเรื่องการจัดจำหน่ายน้ำมันแกสโซฮอล มา 2 ปีแล้วโดยปัจจุบันมีสถานีบริการจำหน่ายแกสโซฮอลมากกว่า 200 สถานี จากจำนวน 400 สถานี ซึ่งการจำหน่ายแกสโซฮอลของคาลเท็กซ์ ฯ จะเป็นไปตามกฎหมายคือ 100 % ในวันที่ 1 มกราคม 2550 สำหรับสถานีบริการได้มีการล้างถังน้ำมันใต้ดินทั้งหมด ตรวจเชคอุปกรณ์ ท่อ ถัง และหัวจ่ายเพราะแกสโซฮอล มีส่วนผสมของเอธานอล ซึ่งต้องระมัดระวังเกี่ยวกับความชื้นในถังน้ำมันเป็นพิเศษตั้งแต่เริ่มจำหน่ายมาจนถึงปัจจุบัน ไม่เกิดปัญหาแต่อย่างใด และล่าสุด คาลเท็กซ์ ฯ ได้จัดจำหน่าย น้ำมันคาลเทกซ์ เทครอน ทั้งน้ำมันเบนซินและแกสโซฮอลทั่วสถานีบริการคาลเทกซ์ทั่วประเทศ และเป็นประเทศแรกในเอเชีย ซึ่งน้ำมันคาลเทกซ์ เทครอนมีส่วนผสมของสารที่ช่วยทำความสะอาดสิ่งสกปรกที่ตกค้างในระบบเผาไหม้ของเครื่องยนต์ เช่น หัวเทียน กระบอกสูบ และวาล์วไอดี ทำให้ช่วยเพิ่มสมรรถนะของรถยนต์และประหยัดน้ำมันแก่ผู้ขับซึ่งเป็นที่ยอมรับของผู้ผลิตรถยนต์ชั้นนำของโลก 4 ราย คือ บีเอมดับเบิลยู/จีเอม/ฮอนดา และ โตโยตา ปัจจุบันคาลเท็กซ์ ฯ มียอดจำหน่ายน้ำมัน แกสโซฮอล เดือนละ 5.5 ล้านลิตร ส่วนเรื่องปัญหาการขาดแคลนเอธานอลคาลเท็กซ์ ฯ ไม่เกิดผลกระทบ เนื่องจากทราบสภาวะของเอธานอลในประเทศจึงได้มีการสั่งสตอคไว้ล่วงหน้า คาลเท็กซ์ ฯ ได้ดำเนินแผนการรณรงค์การใช้แกสโซฮอล ร่วมกับสำนักงานนโยบายพลังงานแห่งชาติรวมถึงได้มีการประชาสัมพันธ์เชิญชวนให้ผู้บริโภคหันมาใช้ด้วยราคาที่ถูกกว่าน้ำมันเบนซิน 1.50 บาท ส่วนการประชาสัมพันธ์ของ คาลเท็กซ์ ฯ นั้น จะให้ความรู้แก่ผู้ใช้ โดยที่ผ่านมาได้มีการแจกเอกสารเกี่ยวกับรุ่นรถที่ใช้น้ำมันแกสโซฮอลไปแล้ว"   เชลล์ ฯ กมล คงสกุลวัฒนสุข ผู้จัดการฝ่ายการตลาดค้าปลีก บริษัท เชลล์แห่งประเทศไทย จำกัด "มีการเตรียมพร้อมเป็นอย่างดี ทั้งในด้านการผลิต และการตลาด สำหรับผลิตภัณฑ์แกสโซฮอล 100 % ปัจจุบัน เชลล์ ฯ มีการจำหน่าย น้ำมันแกสโซฮอล ครบทุกสถานี 650 สถานี ตั้งแต่ปลายปีที่ผ่านมา ส่วนในเรื่องของความปลอดภัย ได้มีการล้างถังและหัวจ่ายให้สะอาด ไม่มีน้ำหรือสิ่งสกปรกใดๆ เพราะแกสโซฮอล มีส่วนผสมของเอธานอล ซึ่งคล้ายแอลกอฮอล์ มีคุณสมบัติล้างสิ่งสกปรกได้ดีหากไม่มีการเตรียมการที่ดี ผู้ใช้อาจจะเกิดปัญหา ซึ่ง เชลล์ ฯ กล้ารับประกันคุณภาพ ซ่อมห้างฟรี หากมีปัญหา เพราะได้มีการเตรียมพร้อม ตั้งแต่ต้นทางจนถึงปลายทาง ปัจจุบันมีปัญหาเรื่องการขาดแคลนเอธานอล ซึ่งภาครัฐยืนยันว่าการเลิกจำหน่ายเบนซิน 95 ยังยึดนโยบายเดิม แต่เนื่องจากปริมาณเอธานอลไม่เพียงพอกับความต้องการ จึงอยากให้รัฐเข้ามาดูแลอย่างจริงจัง หากผู้ผลิตในประเทศไม่สามารถผลิตได้เพียงพอ อยากให้พิจารณานำเข้าในส่วนที่ขาด เพื่อไม่ให้มีการสะดุด เพราะความเชื่อมั่นของผู้บริโภคอาจลดน้อยลง หากมีการรณรงค์ต่อไป อาจจะไม่ได้รับความสนใจ โดยที่ผ่านมาเชลล์ ฯ มีจุดยืนชัดเจนในการสนับสนุนการใช้วัตถุดิบในประเทศ ถึงแม้ว่าจะมีราคาแพงกว่าการนำเข้าก็ตาม และการนำเข้าเอธานอลที่ผ่านมานั้น เชลล์ ฯ ได้รับในสัดส่วนที่น้อยมาก ซึ่งหากการผลิตในประเทศไม่เพียงพอ จึงอยากให้มีการนำเข้าเพิ่มเติม เชลล์ ฯ มียอดจำหน่ายน้ำมันแกสโซฮอล เดือนละ 23 ล้านลิตร ซึ่งจะต้องใช้เอธานอลในปริมาณ 2.3 ล้านลิตร หรือ 2.5 ล้านลิตร แต่ปัจจุบันเชลล์ ฯ ได้จำนวนเอธานอลเพียงเดีอนละ 1.6-1.7 ล้านลิตร เท่านั้น ต้องใช้สตอคเก่าที่ได้สำรองไว้ตั้งแต่ปลายปีที่ผ่านมา จุดนี้เป็นปัญหาใหญ่ที่ต้องการแก้ไขอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะกรมพลังงานทดแทน กรมธุรกิจพลังงาน ต้องมาดูแลอย่างเร่งด่วน หากเลิกเบนซิน 95 การจำหน่ายแกสโซฮอลจะเพิ่มขึ้นเท่าตัว เพราะสถานการณ์ปัจจุบัน น้ำมันแกสโซฮอล มียอดจำหน่ายเป็น 50 % กับเบนซิน 95 ซึ่งหากเลิกใช้เบนซิน 95 จะมีการจำหน่ายเป็นเดือนละ 46 ล้านลิตร ทำให้ปริมาณการใช้เอธานอลเพิ่มเป็น 4.6 ล้านลิตร เชลล์ ฯ มีแผนการรณรงค์ให้ใช้แกสโซฮอลอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้ลูกค้าเกิดความมั่นใจในคุณภาพของแกสโซฮอล แม้ว่าต้นปี สนพ. อยากให้ชะลอการรณรงค์ให้ความร่วมมือหยุดใช้สื่อ แต่เชลล์ ฯ มองว่าต้องการให้ลูกค้ามั่นใจคุณภาพแกสโซฮอล มากกว่าการเร่งให้มีปริมาณการใช้ที่เพิ่มขึ้น"